Nouvo Krontribüsyon
La marine britanik po sobate kontr’ la trète dann Losséan Indien dann deuzièm moitié 19èm sièk

In lartik listorien Raphael Cheriau la-ékrire.

Mois d’ séktanm 1888, lo Konsül britanik la-ba Mascate dann Sültana Oman la-gaingne in témoiniaj ansanm in jène marmay 15 an i apèle Khamis. Li lété kashiète depi deu-troi jour dessi in bato la Royal Navy po li sove èk bann trafikan zésklav lavé kapaïye alü dann Zanzibar.
Zistoir parèy çat Khamis-la na pwin rienk inn. Sé in légzanp po amonte lo tralé zésklav lavé sové, la Royal Navy té i ramasse azot dann deuzièm moitié 19èm sièk dann Losséan Indien. Ça i amonte anou koman in jène marmay té fine konprande çak la marine britanik té i fé po anbare la trète lépok-la.

Apré bann zabolisyon lésklavaj dann koloni britanik (1833) épila fransé (1848), lèrk la trète té po fini dann Latlantik, la Royal Navy té i fé plizanplüs manëv po anbare lo trafik zésklav dann Losséan Indien. Dann zané 1860, rantr’ 7 ék 12 bato parla, té i patrouye po ça mèm, pa rienk par koté la kote Lèst Lafrik, té i sava jiska Oman épila bann Zéta dann Golf Pèrsik.
Lo kondisyon la marine britanik navé par rapor çak li té i doi fé, lété plito fèb. I pë konprande koman lanbaraj la Royal Navy lété in bon nafèr, mésoman lavé pwin assé. Rantr’ 1860 èk 1890, bann bato kroizër la-kapaye jist 1000 boutr’, po libère 12 000 zésklav parla. Çak lo bann bato kroizër lo Roi té i fé la pa niabou fini po toulbon èk lo trafik. La-fini plüto dann zané 1920 akoz lo dégrénaj lo komèrse pèrl épila datte.

Parkonte bann Britanik la-done in bon koudmin po fé rante la trète èk lésklavaj dan lo droi intèrnasyonal. Zartik 99 èk 110 la Convention des Nations Unies sur le Droit de la Mer (1982) la-prande modèl dessi çak la Royal Navy lavé fé. Zot i défande lo transpor zésklav, mèm tan té i done lo droi kapaïye partou ninportékèl bato saspë lé po fé la trète.